شورا و عشرۀ مبشّره

آیا با حدیث عشرۀ مبشّره، حقانیت اهل‌ سقیفه اثبات می‌شود؟

یکی از احادیث معروف بین اهل‌سنت حدیث عشرۀ مبشّره (العشرة المبشّرة بالجنّة) است. بر اساس این روایت پیامبر به ده نفر از صحابه، وعدۀ بهشت داده است. حدیث عشرۀ مبشّره با الفاظ متفاوتی نقل شده است.

اسامی عشرۀ مبشّره عبارت اند از : علی، ابوبکر، عمر، عثمان، طلحه، زبیر، عبدالرحمن بن عوف، سعد بن مالک، سعید زید بن عمرو بن نفیل، عبدالله بن مسعود یا سعد بن ابی‌وقاص

بعضی‌ها جنجال عجیبی در این مورد به راه انداخته اند و آن را دلیل بر حقانیت اهل سقیفه قلمداد می‌کنند.

نکته اول: از لحاظ رجال، در سند روایت عشرۀ مبشّره اشخاصی چون عمر بن سعید و عبدالله ظالم وجود دارد که ضعیف هستند. جالب اینجاست که سند این روایت به عبدالرحمن بن عوف و سعید بن زید منتهی می‌شود و جز این دو کسی آن را روایت نکرده اند!

سعید بن زید که خود از جمله مبشرین است، حدیث عشرۀ مبشّره را در زمان معاویه در کوفه روایت کرده است و قبلا کسی آن را نشنیده بود.  باید توجه داشت این حدیث در زمانی که بازار جعل حدیث و تبلیغات سوء، علیه امام علی(ع) رواج داشت به زبان آورده شد.

از لحاظ محتوا نیز ضعف های زیادی وجود دارد: اول اینکه روایتشان درباره ده نفر مورد اختلاف است. در برخی اخبار نام پیامبر وجود دارد. برخی نام عبدالله بن مسعود یاد شده است. و در برخی نام سعد ابن وقاص بجای عبدالله بن مسعود نام برده شده است.

نکته دوم: پیامبر مؤمنین فراوانی را به بهشت وعده فرموده بودند لذا این افتخار هرگز مخصوص این ده نفر  نبوده. برای مثال فرمودند‌: «بهشت مشتاق چهار نفر است: علی بن ابیطالب، عمار، سلمان و مقداد»

نکته سوم: صحابه همدیگر را متهم به نفاق می‌کردند. برای نمونه عبدالرحمن هنگامی که کشور را آشوب فرا گرفته و انحراف حاکم (عثمان) از رویه اسلامی، وضع خطرناکی پیش آورده به علی گفته: «اگر میخواهی شمشیرت را بردار و من شمشیرم را بر می دارم، زیرا عثمان بر خلاف تعهدی که به من سپرده، عمل کرده است!»

و با خود عهد بسته بود که تا زنده است با عثمان حرف نزند و همدیگر را به نفاق متهم می‌کردند و عبدالرحمن از بیعتی که با وی کرده بود اظهار ندامت می‌کرد به خدا پناه می‌برده است و وصیت کرده که عثمان بر او نماز نگذارد (شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج۲۰،ص۲۵)

حال که صحابه‌ی بهشتی این وضع را دارند کدام یکی از آن‌ها مومن است و کدام منافق؟!

نمونه دیگر تاریخی، شرکت کردن صحابه‌ی بشارت داده شده به بهشت (عشرۀ مبشّره) در قتل عثمان است. مگر این صحابه حدیث پیامبر را نشنیده بودند؟!

در ضمن همین صحابه بشارت داده شده بودند که فاجعه شهادت حضرت زهرا(س) را رقم زدند.

قرآن فرموده: آنان که رسولش را اذیت می‌کنند خداوند در دنیا و آخرت لعنتشان کرده و برای آن‌ها عذابی خوار کننده مهیا ساخته است.

نکته چهارم: حزب سقیفه‌ی حاکم و بعد از آن‌ها بنی‌امیه در جهت کتمان فضایل امام علی از هیچ کوششی فرو گذاری نکردند. چه زمانی که منع تدوین حدیث را سرلوحه کار خود کرده بودند و چه بعد که حدیث تراشان دربار، علیه علی خط تولید احادیث ساختگی به راه انداختند و با نگاهی کوتاه به تاریخ حدیث پرده از این حقیقت کنار خواهد رفت.

در پایان

به هر حال، سخن گفتن از پرونده عشرۀ مبشّره فرصت زیادی را می طلبد و از آنچه که گذشت هر چند که حقیقتا کوتاه بود، می توان این نتیجه را گرفت که اولا حدیث معروف به عشرۀ مبشره کاملا ساختگی و جعلی است. ثانیاً تاریخ، پرونده‌ی چندان درخشانی از عملکرد بیشتر این نفرات ارائه نمی‌دهد بلکه تاریخ نقطه مقابل را نشان می‌‌دهد.