آیا امام مهدی(ع) ازدواج کرده‌اند تا فرزندی داشته باشند؟
از مباحث مهم پیرامون موضوع مهدویت، بحث ازدواج امام مهدی(ع) و فرزنددار بودن ایشان است. گرچه همیشه این سؤال به خصوص از جانب قشر نوجوان و جوان مطرح بوده است، اما در حال حاضر برخی از مردم که در میان آنان مخالفان دعوت یمانی نیز وجود دارند، در مواجهه با این دعوت پای را از ورطۀ شک خارج کرده و غیر منصفانه چنین اشکال می‌کنند که «اصلاً امام مهدی(ع) ازدواج نکرده است، چه برسد به اینکه فرزند داشته باشد» و در نتیجۀ این گذاره، ادعای وصایت سید احمدالحسن(ع) را باطل می‌دانند. چراکه سید احمدالحسن(ع) خود را فرزند امام مهدی(ع) و وصی و فرستادۀ ایشان معرفی می‌کنند. در این مطلب سعی داریم تا به بررسی این موضوع بپردازیم. از شما دعوت می‌کنیم با مطالعۀ کامل این مطلب ما را همراهی کنید.
ازدواج سنت مؤکد رسول خدا(ص)
با توجه به اینکه ابراز عقیده نسبت به ازدواج امام مهدی(ع) نباید از روی گمان‌های فردی و منفعت‌طلبانه باشد، لازم است که به‌عنوان اولین واکنش در مواجهه با این عزیزان از ایشان بپرسیم که شما چه دلیلی بر اثبات این ادعا دارید؟!
آیا دلیلی عقلی یا نقلی وجود دارد که مانع امام مهدی(ع) از ازدواج شود و ایشان را از سنت نیکوی پیامبر(ص) بازدارد؟ آیا روایتی از پیامبر اکرم(ص) یا ائمه(ع) وجود دارد که بیان کند مهدی ما در زمان غیبتش حق ازدواج ندارد؟
آن هم در حالی که انبیاء الهی و ائمه(ع) ازدواج کرده و آن را امری نیکو و شایسته معرفی کرده‌اند. ایشان(ع) نیز همانند دیگر مردم انسان هستند و آدابی که در خصوص دیگر مردم مستحب و نیکو است، یقیناً برای آن‌ها نیکوتر است و آن‌ها مثل مردم هستند و از بین خود مردم انتخاب می‌شوند، پس وجهی جز ولایتشان برای جدایی و تمییز ایشان از دیگر مردم وجود ندارد. آنچنان که در قرآن آمده است: «قالَتْ لَهُمْ رُسُلُهُمْ إِنْ نَحْنُ إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُكُمْ وَ لكِنَّ اللَّهَ يَمُنُّ عَلى مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِه» «فرستادگانشان به آن‌ها گفتند: ما جز بشرى به مانند شما نيستيم، و لكن خداوند بر هركس از بندگانش كه بخواهد منّت می‌نهد (و او را به رسالت برمی‌گزيند).» (ابراهیم: 11)
«قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحى إِلَي» «بگو همانا من بشری مثل شما هستم ولی به من وحی شده است.» (کهف: 110)
جالب‌تر این است که همیشه مردم از همین جهت بر پیامبران ایراد می‌گرفتند که چرا بشری مثل خودشان هستند و گمان می‌کردند که فرستادگان الهی نباید مثل آن‌ها باشند و مثل مردم بخورند، بیاشامند، بخوابند و ازدواج کنند و…: «فَقالَ الْمَلَأُ الَّذينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ ما هذا إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُريدُ أَنْ يَتَفَضَّلَ عَلَيْكُمْ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَأَنْزَلَ مَلائِكَةً ما سَمِعْنا بِهذا في آبائِنَا الْأَوَّلينَ» «پس سران و اشراف قومش كه كافر بودند، گفتند: «اين مرد جز بشرى همچون شما نيست، كه مى‌خواهد بر شما برترى جويد! اگر خدا مى‌خواست (پيامبرى بفرستد) فرشتگانى نازل مى‌كرد؛ ما چنين چيزى را هرگز در نياكان خود نشنيده‌ايم.» (مؤمنون: 24)
حال سؤال اینجاست که چه چیزی سبب شده که عده‌ای گمان کنند امام مهدی(ع) ازدواج نکرده است؟ اینکه امام مهدی(ع) در زمان غیبتشان خود را معرفی نکرده است و علناً با مردم ارتباطی ندارد دلیل عاقلانه‌ای نیست که تصور کنیم ایشان ازدواج نکرده‌اند؛ ازدواجی که به دستور پیامبر(ص) از سنت‌های مؤکد امت ایشان است. رسول خدا(ص) فرمود: «النِّكَاحُ مِنْ سُنَّتِي فَمَنْ رَغِبَ عَنْهُ فَقَدْ رَغِبَ عَنْ سُنَّتِي» «ازدواج از سنّت‌های من است و هرکس از آن روی‌گردان شود از سنت من روی‌گردان شده است.» [مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل، ج14، 153]
«مَا بُنِيَ فِي الْإِسْلَام بِنَاءٌ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ مِنَ التَّزْوِيجِ» «بنایی در اسلام گذاشته نشده که در پیشگاه خداوند متعال محبوب‌تر از ازدواج باشد.» [همان]
ازدواج امام مهدی(ع) در روایات
تأکید می‌کنیم که نه تنها دلیلی بر ازدواج نکردن امام مهدی(ع) وجود ندارد، بلکه روایاتی وجود دارد که به صراحت نشان می‌دهند امام مهدی(ع) صاحب فرزندانی است و ایشان(ع) در زمان غیبتشان ازدواج کرده‌اند؛ در نتیجه به دلیل اصل ابتدایی دین سزاوار است که ایشان نیز ازدواج کنند.
وجود روایات بسیار در این زمینه، این امر را برای آن حضرت اثبات می‌کند و جایی برای شک و شبهه باقی نمی‌گذارد که ایشان(ع) ازدواج کرده و صاحب فرزندانی است. به روایت زیر دقت کنید: «عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَال سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ(ع) يَقُولُ إِنَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَيْبَتَيْنِ إِحْدَاهُمَا تَطُولُ حَتَّى يَقُولَ بَعْضُهُمْ مَاتَ وَ يَقُولَ بَعْضُهُمْ قُتِلَ وَ يَقُولَ بَعْضُهُمْ ذَهَبَ حَتَّى لَا يَبْقَى عَلَى أَمْرِهِ مِنْ أَصْحَابِهِ إِلَّا نَفَرٌ يَسِيرٌ لَا يَطَّلِعُ عَلَى مَوْضِعِهِ أَحَدٌ مِنْ وُلْدِهِ وَ لَا غَيْرِهِ إِلَّا الْمَوْلَى الَّذِي يَلِي أَمْرَه» «مفضل بن عمر گفت از امام صادق(ع) شنیدم که می‌فرمود: همانا برای صاحب این امر دو غیبت است که یکی از آن دو غیبت طولانی خواهد بود تا اینکه بعضی از مردم می‌گویند که او مُرده است و بعضی دیگر می‌گویند کشته شده است و بعضی دیگر می‌گویند که رفته است، تا اینکه کسی از یارانش بر امرش استوار نمی‌ماند مگر عده‌ای قلیل. بر موضع و جایگاهش هیچ کسی از فرزندانش و غیر آنان مطلع نیست، مگر مولایی که امرش را به عهده خواهد گرفت.» [غیبت طوسی، ص162]
طبق این روایت، امام مهدی(ع) در زمان غیبتش فرزندانی دارد، اگرچه به جهت غیبت ایشان به جز یک نفر، دیگر افراد از جایگاه و موضع ایشان مطلع نیستند.
فرزندان امام مهدی(ع) در روایات
روایات متعدد دیگری نیز وجود دارد که برای طولانی نشدن مطلب از شرحشان خودداری می‌کنیم و به ذکر روایات و ادعیه‌ای که دلالت بر فرزندان ایشان دارد، اکتفا می‌کنیم.
در صلوات ضراب اصفهانی آمده است: «اللَّهُمَّ أَعْطِهِ فِي نَفْسِهِ وَ ذُرِّيَّتِهِ وَ شِيعَتِهِ وَ رَعِيَّتِهِ وَ خَاصَّتِهِ وَ عَامَّتِهِ وَ عَدُوِّهِ وَ جَمِيعِ أَهْلِ الدُّنْيَا مَا تُقِرُّ بِهِ عَيْنَهُ… اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ الْمُصْطَفَى وَ عَلِيٍّ الْمُرْتَضَى وَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ وَ الْحَسَنِ الرِّضَا وَ الْحُسَيْنِ الْمُصَفَّى وَ جَمِيعِ الْأَوْصِيَاءِ مَصَابِيحِ الدُّجَى وَ أَعْلامِ الْهُدَى وَ مَنَارِ التُّقَى وَ الْعُرْوَةِ الْوُثْقَى وَ الْحَبْلِ الْمَتِينِ وَ الصِّرَاطِ الْمُسْتَقِيمِ وَ صَلِّ عَلَى وَلِيِّكَ وَ وُلاةِ عَهْدِكَ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ وَ مُدَّ فِي أَعْمَارِهِمْ وَ زِدْ فِي آجَالِهِمْ وَ بَلِّغْهُمْ أَقْصَى آمَالِهِمْ دِينا وَ دُنْيَا وَ آخِرَةً إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ ءٍ قَدِيرٌ» «بار خدايا! به او عطا كن براى خودش و فرزندانش، و پيروانش و رعيتش و خاصانش و همۀ آنان كه فرمانش برند و دشمنانش و همۀ اهل دنيا آنچه ديدگانش را به آن روشن كنى… خدايا! درود فرست بر محمّد مصطفى و على مرتضى و فاطمه زهرا و حسن خشنود از قضا و حسين پاک‌گشته و همۀ اوصيايى كه چراغ‌هاى تاريكى و نشانه‌هاى هدايت و مشعل‌هاى فروزان تقوى و دستاويز و رشتۀ استوار و راه راست‌اند و درود فرست بر وليّت و والیان عهدش و امامان از فرزندانش و بر عمرشان بيفزا و طول حياتشان را فزونى بخش و به نهايت آرزوهاى دينى و دنيوی و اخروی‌شان برسان كه به يقين تو بر هر چيز توانايى.» [مفاتیح الجنان، اعمال روز جمعه، صلوات ابوالحسن ضراب اصفهانی؛ مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج1، ص 408]
«السَّلَامُ عَلَىوُلَاةِ عَهْدِهِ، وَ علی الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِهِ، اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهِمْ، وَ بَلِّغْهُمْ آمَالَهُمْ، وَ زِدْ فِي آجَالِهِمْ، وَ أَعِزَّ نَصْرَهُمْ، وَ تَمِّمْ لَهُمْ مَا أَسْنَدْتَ مِنْ أَمْرِكَ إِلَيْهِمْ…» «سلام بر والیان عهدش و ائمه از فرزندانش، خداوندا بر ایشان درود فرست و به آرزوهایشان برسان و بر عمرهایشان بیفزا و یاریشان را عزیز بدار و آنچه را از امرشان محوّل کردی به پایان برسان.» [بحار الأنوار (ط – بيروت)، ج99، ص 228]
در روایتی از امام صادق(ع): «رَوَى أَبُو بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ قَالَ: قَالَ لِي: يَا أَبَا مُحَمَّدٍ كَأَنِّي أَرَى نُزُولَ الْقَائِمِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي مَسْجِدِ السَّهْلَةِ بِأَهْلِهِ وَ عِيَالِه…» «ابوبصیر از امام صادق(ع) روایت کرده که آن حضرت به من فرمود: ای ابامحمد، گویا می‌بینم قائم(ع) را که با اهل و عیالش در مسجد سهله نزول می‌کند.» [المزار الكبير لابن المشهدي، ص 134]
همچنین در دعای سلامتی امام زمان(ع) در کتاب اقبال الاعمال -که نویسندۀ آن از بزرگ‌ترین علمای شیعه است- آمده است: «اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ الْقَائِمِ بِأَمْرِكَ الْحُجَّةِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ الْمَهْدِيِّ عَلَيْهِ وَ عَلَى آبَائِهِ أَفْضَلُ الصَّلَاةِ وَ السَّلَامِ فِي هَذِهِ السَّاعَةِ وَ فِي كُلِّ سَاعَةٍ وَلِيّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِيلًا وَ مُؤَيِّداً حَتَّى تُسْكِنَهُ أَرْضَكَ طَوْعاً وَ تُمَتِّعَهُ فِيهَا طُولًا وَ عَرْضاً وَ تَجْعَلَهُ وَ ذُرِّيَّتَهُ مِنَ الْأَئِمَّةِ الْوَارِثِين» «… و او و فرزندانش را از امامان وارث قرار ده…» [اقبال الاعمال، سید بن طاووس، ج1، ص85]
وجود عبارات ذریه، ائمه من ولده، ولاة عهده، اهله و عیاله و ذریة من الائمة الوارثین در ادعیۀ مورد اعتماد شیعه، وجود فرزند برای ایشان را ثابت می‌کند، و وجود فرزند بدون تحقق مقدمۀ آن یعنی ازدواج ممکن نیست.
همچنین روایات زیاد دیگری وجود دارد که فراتر از حد تواتر است و کسانی که مایل به کسب آگاهی بیشتر در این زمینه‌اند، می‌توانند به کتاب تواتر الاخبار فی استمرار الامامه بعد صاحب الزمان مراجعه کنند.
سخن پایانی
با توجه به آنچه در این مطلب، از قرآن و روایات مرور کردیم، نه‌تنها مانعی برای ازدواج امام مهدی(ع) وجود ندارد، بلکه ایشان ازدواج کرده و دارای فرزندانی هستند. اما اثبات اینکه سید احمدالحسن(ع) فرزند امام مهدی(ع) از ذریۀ پاک ایشان هستند، بر ارائۀ قانون معرفت حجت از جانب ایشان متوقف است. به این معنا که ایشان ابتدا طبق قانون معرفت حجت حقانیت و ولایت خویش را اثبات می‌کنند و سپس در امتداد آن، کلامشان در خصوص اینکه فرزند امام مهدی(ع) است پذیرفته می‌شود. یعنی اینکه اثبات جایگاه وصایت و ولایت، دیگر بیانات ایشان اعم از هر ادعایی را ثابت خواهد کرد.
یا الله