کتاب خاستگاه اخلاق انسانی + دانلود فایل PDF کتاب
نویسنده: دکتر توفیق محمد حسن مسرور
در جستوجوی تمدن حقیقی
اخلاق و دیدگاه اخلاقی مقدمهای اساسی برای تأسیس نظرات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی هر جامعه است. به عبارت بهتر هر جامعه یا تمدن با توجه به خاستگاهی که برای اخلاقیات انسانی در نظر میگیرد از بقیه جوامع متمایز میشود. اگر فلسفه اخلاق در جامعهای مبتنی بر محوریت فرد و خواستههای شخصی او باشد، نتیجهاش تأسیس سرمایهداری و آنچه تمدن فعلی غرب نامیده میشود، است؛ اما اگر خاستگاه اخلاق بر انسانیت و ایثارگری واقعی باشد، جامعهای بنا میشود که اصل و اساس در آن ایثار و عدالت و انصاف است. این همان جامعۀ مهدوی و دولت عدل الهی است که انبیا وعدۀ تحقق آن را میدادند و امروزه پایهگذار این دولت، شروع به انتشار آموزههای اساسی آن نموده است.
کتاب خاستگاه اخلاق انسانی
کتاب خاستگاه اخلاق انسانی، پژوهشی دربارۀ شناخت ریشۀ اصلی اخلاق انسانی است؛ اخلاقی که او را از بقیۀ موجودات متمایز میسازد، بررسی نظرات مختلف در فلسفه اخلاق و نقد این نظرات با بهرهگیری از تعالیم سید احمدالحسن(ع).
این کتاب در یک مقدمه و شش فصل و یک خاتمه نوشته شده و برای دریافت مدرک دکترای علوم دینی و لغوی به دانشکدۀ عالی علوم دینی و لغوی ارائه شده است که زیر نظر سید احمدالحسن(ع) فعالیت میکند.
فصل اول کتاب خاستگاه اخلاق انسانی
دربارۀ چیزی است که انسان را از حیوان متمایز میسازد. نویسنده در این فصل به بررسی اخلاق از دید رجال دینی پرداخته و نظرات آنها نسبت به مقولۀ حسن و قبح عقلی را مورد نقد قرار داده است. همچنین به این نکته میپردازد که رابطۀ رهاییبخش و اخلاق چیست و آیا نجات و رهایی که بههمراه منجی است، در اصل جنبۀ مادی دارد یا اینکه جنبۀ مادی آن، تَبَعی و فرعی است؟!
فصل دوم کتاب خاستگاه اخلاق انسانی
پیدایش و تکامل اخلاق در انسانشناسی، مردمشناسی و جامعهشناسی دین، موضوع فصل بعدی این کتاب ارزشمند است. نظریات متعددی دربارۀ تکامل اجتماعی اخلاق مطرح شده یا اینکه خاستگاه دین و اخلاق، جامعه است.
هرچند در این نظرات، سخنانی در خصوص جامعه و شیوه شکلگیری آن و شیوۀ ورود دین و مسائل آسمانی و… مطرح میشود، اما هرگز به مسئلۀ اولین تمدن انسانی که در سومر بنا شد اشارهای نمیکنند.
گذشته از اینکه خدا انگاشتن دائمی جامعه، با توجه به ادیان منحرف موجود مطرح شده است؛ در حالی که نمایندۀ دین حق در هر زمان، شخصی است که جامعۀ منحرف دینی با او به مبارزه میپردازد و اوست که برای اصلاح این جامعه مبارزه میکند.
فصل سوم کتاب خاستگاه اخلاق انسانی
رابطۀ فلسفه مدرن و اخلاق در این فصل مورد بررسی قرار میگیرد. البته فلاسفه یونان نیز دربارۀ فلسفه و خاستگاه اخلاق نظراتی ارائه نمودند که دکتر توفیق مسرور آن را ارائه کرده و نقد میکنند.
در قرن هجدهم دو فیلسوف شهیر در غرب دو نظریه دربارۀ خاستگاه اخلاق ارائه نمودند. از طرفی دیوید هیوم عاطفه و احساس را مبدأ اساسی احکام اخلاقی دانست و از طرف دیگر امانوئل کانت، مدل عقلگرا را بهعنوان خاستگاه اخلاق معرفی کرد. بیان تفصیلی این دو دیدگاه به همراه نقد و بررسی آن در این فصل انجام شده است؛ مطالبی که حتماً برای علاقهمندان به فلسفه غرب، جذاب و جدید خواهد بود.
فصل چهارم کتاب خاستگاه اخلاق انسانی
اخلاق در روانشناسی، علم اعصاب و مغز، موضوع این فصل از کتاب خواندنی خاستگاه اخلاق است. فرضیههای متعددی همراه با بیان آزمایشها در این فصل ذکر شده تا روشن شود آیا مغز بهعنوان سیستم عصبی انسان میتواند منشأ اساسی اخلاق والای انسانی باشد یا خیر؟
هرچند تا به امروز هیچ اندام عصبی برای این فرضیه ارائه نشده، ولی جبرگرایی منتَج از این فرضیات، حتماً مسئولیتپذیری انسان در قبال اعمالش را زیر سؤال میبرد. شما را با مطالب بدیع و خواندنی این فصل تنها میگذارم تا با خواندن آن لذت ببرید.
فصل پنجم کتاب خاستگاه اخلاق انسانی
نظریههای بیولوژیکی و اجتماعی تکاملی بررسی میشود. ریچارد داوکینز و بقیۀ ملحدین امروزه بسیار تلاش میکنند تا ثابت کنند خاستگاه اخلاق، مادی و ژنی است؛ در حالی که در تفسیر ایثارگری حقیقی پاسخی ارائه نمیکنند. هرچند او میمها را بهعنوان نظریهای برای تفسیر ایثارگری واقعی ارائه میکند، اما این فرض در برابر نقدهای مختلف موجود، توان تحمل ندارد.
فصل ششم کتاب خاستگاه اخلاق انسانی
آزادی انتخاب یا ارادۀ آزاد، موضوع فصل نهایی کتاب خاستگاه اخلاق است. جریان مادی آزادی انتخاب را توهم انسانها میپندارد که نتیجه این جبرگرایی، بیمعنا شدن هر مسئولیتی برای انسان است؛ زیرا او مجبور به انتخاب جُرم و جنایت است، نه اینکه خودش انتخاب کرده باشد تا مسئول اعمال خود باشد. بررسی و نقد این نظرات در این فصل انجام میشود.
چهچیزی ما را بهعنوان انسان از بقیه حیوانات متمایز میسازد؟
خاتمه کتاب خاستگاه اخلاق انسانی
آنچه انسان را از حیوان متمایز میسازد و مسئولیت اعمال انسان را به دوش او مینهد و اختیار و آزادی را برای او تضمین میکند، توانایی و قابلیت انسان در ایثارگری واقعی است؛ ایثاری که نه به خاطر شهرت و نه ژنها و نه به خاطر تجارت انجام میشود. این نوع ایثار که مختص انسان است و انسانیت هر شخصی به آن وابسته است وجه تمایز و فصل حقیقی انسان از بقیه حیوانات است.
این اخلاق را نمیتوان مادی یا ژنتیکی تفسیر نمود بلکه اساساً جنبه غیرمادی دارد؛ پس ما مجبوریم برای تفسیر آن، نفْس انسانی یا روح را وارد معادله کنیم. نفْس انسانی که جنبه مادی ندارد همان فطرت انسانی است که با آغاز ورود به عالم دنیا و در زمان آدم(ع) باعث تحول عظیمی در فرهنگ هوموساپینسها شد.
فطرت انسانی + دعوت آموزگاران حقیقی اخلاق، باعث جهش فرهنگی و تمدنی بزرگی در تاریخ انسان شد؛ تا جایی که اولین و مهمترین تمدن بشری در سومر و آکد بنا گردید. سرزمین انبیا و مرسلین که با تعالیم ایشان، هوموساپینس را از بقیۀ گونهها متمایز ساخت.
بله! ورود نفْس انسانی در معادله زندگی بههمراه دعوتی که انبیا و فرستادگان انجام دادند باعث تغییر مسیر زندگی انسانها و ایجاد اخلاقی والا شد که امروزه نیز شاهد آن هستیم.
ظهور منجی آخرالزمان که با هدف نجات و رهایی انسان از حیوانیتش، پا به عرصۀ هستی نهاده تا جامعهای انسانی و متمایز ایجاد شود و عدالت و ایثار در بین مردم منتشر شود انشاءالله.