کتاب «جایگاه معجزه مادی در دین الهی» + دانلود فایل PDF
کتاب پیش رو تحقیقی است ارزشمند با موضوع «جایگاه معجزۀ مادی در دین الهی»، که توسط دکتر ابتسام احمد محمد الحسانی حفظها الله، بهعنوان پایاننامه علمی ایشان برای اخذ مدرک دکتری از دانشکدۀ عالی پژوهشهای دینی و زبانشناسی نجف اشرف ارائه شده است.
این تحقیق در یک پیشگفتار و شش فصل و نیز دو پیوست تنظیم شده است که مجموعۀ بسیار ارزشمندی از روشنگریها و روایات و تفاسیر امام احمدالحسن الیمانی علیهالسلام از آیات و روایات، پیرامون معجزه و جایگاه آن در دین را شامل میشود و چشمان هر خوانندۀ محققِ طالبِ حق را بهسوی نور میگشاید و درد ظلمت را از قلب وی میزداید.
نویسنده در تبیین محور تحقیقِ خویش در بخش پیشگفتار چنین آورده است: این پژوهش تلاش خواهد کرد تا معجزه، تعریف آن و جایگاهش را مورد بحث و بررسی قرار دهد و به توضیح عقاید مرتبط با آن بپردازد؛ همچنین به ارتباط معجزه با “علیت” خواهد پرداخت؛ ارتباط علّی که کتابها از دوران ارسطو تا برسد به بزرگان و رجال دینی به وفور به تدریسش پرداختهاند. سپس دوران نهضت پیشرفت و ترقی اروپایی فرامیرسد تا در نهایت به علم نوین -بهخصوص پس از اکتشاف مکانیک کوانتوم که علیت را الغا میکند- منجر می شود.
دکتر ابتسام احمد در ادامه میگوید: این پژوهش و تحقیق بنده سعی خواهد داشت از نکاتی چند روشنگری نماید:
فصل اول در تعریف معجزه، سعی میکند تعریف معجزه را از دیدگاه دینی همراه با نقل و نقد مجموعهای از تعریفهای پیشنهادی از سوی رجال دینیِ گروههای مختلف (مسلمانان شیعه و سنی و مسیحیون) مطرح کند.
فصل دوم جایگاه معجزه را در دین الهی و میزان شناخت و معرفتی را که از خداوند و متصلین به او به ما ارائه میدهد مورد بحث و بررسی قرار می دهد، به همراه نقد و بررسی گفتههای رجال دین از طوایف مختلف.
فصل سوم از «معجزۀ درخواستی» صحبت میکند، و دربارۀ اینکه آیا در دین الهی و از نظر بزرگان دین پذیرفته است یا خیر، به بحث و بررسی می پردازد.
فصل چهارم به بحث و بررسی ارتباط معجزه با علّیت می پردازد و به کسانی که معجزه را ناممکن میدانند پاسخ میدهد، و به طور خاص به بحث و بررسی نظر اشاعره در توصیف ارتباط «علّیت» با «ارتباطات معمول و متعارفی» که می تواند از نظر عقلی نقض شود تا زمینه برای انجام معجزات فراهم گردد می پردازد. این فصل همچنین باطلبودن این نظر را که امکان دارد خداوند سبحانومتعال چیزی را بدون هیچ سببی ایجاد کند یا اینکه او سبحان و متعال سببی مستقیم برای اتفاقی در عالم جسمانی باشد روشن مینماید.
در فصل پنجم به انکارکنندگان معجزه از مکتب اسپینوزا -یعنی کسانی که اینطور قلمداد میکنند که همۀ معجزات نقلشده، یا اوهام هستند یا اموری عادی که بهواسطۀ قوانین طبیعی صورت پذیرفتهاند- پاسخ میدهیم، یا به انکارکنندگانی از مکتب هیوم که رویکرد تجربی دارند. همچنین این فصل، از اینکه معجزات از نظر عقلی ناممکن نیستند پرده برمیدارد؛ بهخصوص با وجود «عدم قطعیت» که عرصه را برای دخالت غیب میگشاید.
آخرین فصل یعنی فصل ششم، معجزه را در عرصۀ واقعی و متون، مورد بحث و بررسی قرار میدهد و به بازخوانی برخی متون دینی بهشکلی مخالف با طرح سنتی و متداول مطرحشده توسط رجال دین می پردازد؛ چه آن دسته از متون دینی که آن ها تصور میکنند معجزه است -و حال آنکه چنین نیست- و چه معجزههایی که برای ایمانآوردن ایجاد شدهاند، و اینکه چگونه این معجزات همواره مقهورکننده و الزامآور نیستند و آمیخته با ابهام و شُبههاند.
پیوست اول: پاسخ به درخواست کورانی برای معجزه
پیوست دوم: معجزۀ مادی در دعوت امام احمدالحسن (علیهالسلام)