سلاحی که خداوند به فرستاده میدهد
علم و حکمت یکی از ارکان ثابت برای شناخت رسولان الهی
اگر صاحب کارخانهای بخواهد جانشینی برای خودش انتخاب کند تا امور مربوط به کارخانه را پیش ببرد و آن مجموعه به هدف برسد، چه کسی را انتخاب میکند؟ مسلماً اگر عاقل باشد، کسی را انتخاب میکند که نسبت به امور کارخانه و هدف آن از بقیه داناتر است.
خداوند پاک و منزه هم داناترین فرد به هدف خلقت و راه رسیدن به آن را بهعنوان جانشین خود در زمین انتخاب کرده و بهسمت مردم میفرستد. به همین دلیل از ارکان ثابت برای شناخت حجت الهی که تأییدکنندۀ «نص یا وصیت» است، «علم و حکمت» فرد مدعی رسالت است.
خدا خلفای خود بر زمین را با این سلاح آسمانی مجهز میکند و فرستادگان خدا سخنان حکیمانه بر زبان میآورند و دشمنان فرستادگان خدا، سخنان جاهلانه و بیارزش میگویند، تهمت میزنند و فحاشی و استهزاء میکنند و از روشهای پست برای نابودی دعوت حق استفاده میکنند. توجه شما را به نمونههایی در عهدین جلب میکنم.
عهد قدیم
علم و حکمت موسی
«۱۵ موسی به پدر زن خود گفت که قوم نزد من میآیند تا از خدا مسئلت نمایند. ۱۶ هرگاه ايشان را دعوی شود، نزد من میآيند، و ميان هرکس و همسايهاش داوری میکنم، و فرايض و شرايع خدا را بديشان تعليم میدهم.» [خروج، باب ۱۸]
و موسی این سخنان حکیمانه را از سوی خدا آورد: «6 من استم یهُوَه، خدای تو، که تو را از زمین مصر از خانه بندگی بیرون آوردم. ۷ تو را به حضور من خدایان دیگر نباشند. ۸ به جهت خود صورت تراشیده یا هیچ تمثالی از آنچه بالا در آسمان، یا از آنچه پایین در زمین، یا از آنچه در آبهای زیر زمین است مساز. ۹ آنها را سجده و عبادت منما. زیرا من که یهُوَه خدای تو استم، خدای غیورم، و گناه پدران را بر پسران تا پشت سوم و چهارم از آنانی که مرا دشمن دارند، میرسانم. ۱۰ و رحمت میکنم تا هزار پشت بر آنانی که مرا دوست دارند و احکام مرا نگاه دارند. ۱۱ نام یهُوَه خدای خود را به باطل مبر، زیرا خداوند کسی را که نام او را به باطل بَرَد، بیگناه نخواهد شمرد. ۱۲ روز سَبَّت را نگاه دار و آن را تقدیس نما، چنانکه یهُوَه خدایت به تو امر فرموده است. ۱۳ شش روز مشغول باش و هر کار خود را بکن. ۱۴ اما روز هفتمین سَبَّت یهُوَه خدای توست. در آن هیچ کاری مکن، تو و پسرت و دخترت و غلامت و کنیزت و گاوت و الاغت و همه بهایمت و مهمانت که در اندرون دروازههای تو باشد، تا غلامت و کنیزت مثل تو آرام گیرند. ۱۵ و به یاد آور که در زمین مصر غلام بودی و یهُوَه خدایت تو را به دست قوی و بازوی دراز از آنجا بیرون آورد. بنابراین یهُوَه، خدایت، تو را امر فرموده است که روز سَبَّت را نگاه داری. ۱۶ پدر و مادر خود را حرمت دار، چنانکه یهُوَه خدایت تو را امر فرموده است، تا روزهایت دراز شود و تو را در زمینی که یهُوَه خدایت به تو میبخشد، نیکویی باشد. ۱۷ قتل مکن. ۱۸ و زنا مکن. ۱۹ و دزدی مکن. ۲۰ و بر همسایه خود شهادت دروغ مده. ۲۱ و بر زن همسایهات طمع مورز و به خانه همسایهات و به مزرعه او و به غلامش و کنیزش و گاوش و الاغش و به هرچه از آنِ همسایه تو باشد، طمع مکن.» [تثنیه، باب ۵]
یوشع مملو از حکمت بود
«و يوشع بن نون از روح حکمت مملو بود؛ چونکه موسی دستهای خود را بر او نهاده بود و بنیاسرائيل او را اطاعت نمودند، و برحسب آنچه خداوند به موسی امر فرموده بود، عمل کردند» [تثنیه ۳۴: ۹]
«۶ پس بسیار قوی باشید و متوجه شده، هرچه در سفر تورات موسی مکتوب است نگاه دارید و به طرف چپ یا راست از آن تجاوز منمایید. ۷ تا به این طوایفی که در میان شما باقی ماندهاند داخل نشوید، و نامهای خدایان ایشان را ذکر ننمایید، و قسم نخورید و آنها را عبادت منمایید و سجده نکنید […] ۱۱ پس بسیار متوجه شده، یهوه خدای خود را محبت نمایید» [یوشع، فصل ۲۳]
همچنین میتوانیم به علم و حکمت دانیال اشاره کنیم [ر.ک. دانیال ۲: ۲۳؛ ۴: ۱۸] یا به کلمات حکیمانهای که اشعیای نبی [ر.ک. اشعیا ۱: ۱۶-۱۷] و ارمیای نبی [ر.ک. ارمیا ۷: ۳-۷] با آنها آمدند، رجوع کنیم.
عهد جدید
حکمت عیسی
«و چون به وطن خویش آمد، ایشان را در کنیسه ایشان تعلیم داد، بقسمی که متعجب شده، گفتند: از کجا این شخص چنین حکمت و معجزات را بهم رسانید؟» [متی ۱۳: ۵۴]
و دربارۀ یحیی میتوان به لوقا ۱: ۱۵-۱۷؛ ۳: ۱۰-۱۴ و متی ۳: ۱-۱۰ رجوع کرد.
حکمت خلفای خدا و جهل دشمنانشان
حکمت، الهی و نیکوست. خداوند حکیم است و آن را عطا میکند. با این وجود چطور ممکن است، دشمن خدا راه و روشش، حکیمانه باشد و کلامش حکمتآمیز؟!
در واقع، هر حکومتی که بر ضد خود تجزیه شود، نابود خواهد شد، و هر خانهای که بر ضد خود تجزیه شود، فرو خواهد ریخت.
«۱۴ و دیوی را که گنگ بود بیرون میکرد و چون دیو بیرون شد، گنگ گویا گردید و مردم تعجب نمودند. ۱۵ لیکن بعضی از ایشان گفتند که دیوها را به یاری بعلزبول رئیس دیوها بیرون میکند. ۱۶ و دیگران از روی امتحان آیتی آسمانی از او طلب نمودند. ۱۷ پس او خیالات ایشان را درک کرده، بدیشان گفت: هر مملکتی که بر خلاف خود منقسم شود، تباه گردد و خانهای که بر خانه منقسم شود، منهدم گردد. ۱۸ پس شیطان نیز اگر به ضد خود منقسم شود، سلطنت او چگونه پایدار بماند. زیرا میگویید که من به اعانت بعلزبول دیوها را بیرون میکنم. ۱۹ پس اگر من دیوها را به وساطت بعلزبول بیرون میکنم، پسران شما به وساطت که آنها را بیرون میکنند؟ از این جهت ایشان داوران بر شما خواهند بود.» [لوقا، باب ۱۱]
منجی و علم و حکمت
فرستادگان خدا با علم و حکمتی که خدا به آنان عطاء نموده است، میآیند. در کتاب مقدس واضح است منجی که برگزیدۀ خداست، دارای روح حکمت و معرفت است و با علم میآید؛ به این آیات دقت کنید: «۱ و نهالی از تنه یسّی بیرون آمده، شاخهای از ریشههایش خواهد شکفت. ۲ و روح خداوند بر او قرار خواهد گرفت، یعنی روح حکمت و فهم و روح مشورت و قوت و روح معرفت و ترس خداوند.» [اشعیا، باب ۱۱]
همچنین میخوانیم: «۴۵ پس آن غلام امین و دانا کیست که آقایش او را بر اهل خانۀ خود بگمارد تا ایشان را در وقت معین خوراک دهد؟ ۴۶ خوشابهحال آن غلامی که چون آقایش آید، او را در چنین کار مشغول یابد. ۴۷ هرآینه به شما میگویم که او را بر تمام مایملک خود خواهد گماشت.» [انجیل متی، باب ۲۴]
آیا این خوراک که منجی میدهد، غیر از علم و حکمت است؟!
همچنین میخوانیم: «و بسیار چیزهای دیگر نیز دارم به شما بگویم؛ لکن الآن طاقت تحمل آنها را ندارید. ۱۳ ولیکن چون او، یعنی روح راستی آید، شما را به جمیع راستی هدایت خواهد کرد؛ زیراکه از خود تکلم نمیکند؛ بلکه به آنچه شنیده است سخن خواهد گفت و از امور آینده به شما خبر خواهد داد. ۱۴ او مرا جلال خواهد داد؛ زیراکه از آنچه از آنِ من است خواهد گرفت و به شما خبر خواهد داد.» [انجیل یوحنا، باب ۱۶]
خداوند فرستادهاش را برای هدایت مردم میفرستد، او برای هدایت مردم به علم و حکمت نیاز ندارد؟!
او فرستاده میشود تا بدعتها را در هم بشکند و دین حق و راستین را مستقر نماید، آیا برای این مقابله، سلاحی کاراتر از علم و حکمت میشناسید؟!
در واقع اگر با علم و حکمت نیاید پس باید با چه چیزی بهسوی مردم بیاید؟ با چه چیزی علیه بدعتها و خرافات بایستد و حقیقت را روشن کند؟
پس داشتن علم و حکمت از ارکان ثابت برای شناخت فرستادۀ خداست و راهی است که در کنار نص و وصیت یا بشارت برای شناخت حجت خدا استفاده میشود.
یا عیسی بن مریم